O co chodzi w ustawie krajobrazowej?

Nowe przepisy do publikacji

Dnia 15.05.2015 r., Prezydent podpisał ustawę, która ma zmienić obraz polskich miast. Mowa o Ustawie o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu. Nowe przepisy oznaczają duże zmiany zarówno dla reklamodawców, jak i dla właścicieli nieruchomości, a także większości przedsiębiorców. Ustawa krajobrazowa nie została jeszcze opublikowana w Dzienniku Ustaw, lecz powinno to nastąpić w ciągu kilku dni. Nowe przepisy wejdą w życie po 3 miesiącach od publikacji.

Ustawa nie jest jednolitym aktem prawnym, tworzącym jedną całość, ale stanowi zbiór przepisów zmieniających inne ustawy, co nieco utrudnia zapoznanie się ze zmianami.

Największe skutki będą miały zmiany w trzech ustawach:
– o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
– o drogach publicznych,
– o podatkach i opłatach lokalnych.

Nowe definicje

Nowe przepisy zmieniają zasady dotyczące ładu przestrzennego.

Do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadzono nowe definicje. Ilekroć w ustawie tej mowa o:

  • „reklamie” – należy przez to rozumieć upowszechnianie w jakiejkolwiek wizualnej formie informacji promującej osoby, przedsiębiorstwa, towary, usługi, przedsięwzięcia lub ruchy społeczne;
  • „tablicy reklamowej”– należy przez to rozumieć przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, o płaskiej powierzchni służącej ekspozycji reklamy, w szczególności baner reklamowy, reklamę naklejaną na okna budynków i reklamy umieszczane na rusztowaniu, ogrodzeniu lub wyposażeniu placu budowy, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem;
  • „urządzeniu reklamowym” – należy przez to rozumieć przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, inny niż tablica reklamowa, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem;
  • „szyldzie” – należy przez to rozumieć tablicę reklamową lub urządzenie reklamowe informującą o działalności prowadzonej na nieruchomości, na której ta tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe się znajdują.

Nowy akt prawny obok planu miejscowego

Nowe przepisy wprowadzają nowy akt prawa miejscowego określony jako „zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane.” Jest to drugi, oprócz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego akt prawny, związany z ładem przestrzennym, który ma charakter powszechnie obowiązujący. Zasady uchwalane będą przez rady gmin na zasadzie dobrowolności, co oznacza że do władz gminy należeć będzie decyzja, czy uchwalić taki akt prawny.

W uchwale rada gminy będzie mogła ustanowić określone zasady związane z szyldami, tablicami i urządzeniami reklamowymi, np.:
– ustalić zakaz sytuowania ogrodzeń oraz tablic reklamowych i urządzeń reklamowych, z wyłączeniem szyldów,
– w odniesieniu do szyldów w uchwale, określa się zasady i warunki ich sytuowania, gabaryty oraz liczbę szyldów, które mogą być umieszczone na danej nieruchomości przez podmiot prowadzący na niej działalność.

Uchwała powinna także ustalać warunki i termin dostosowania istniejących w dniu jej wejścia w życie obiektów małej architektury, ogrodzeń oraz tablic reklamowych i urządzeń reklamowych do zakazów, zasad i warunków w niej określonych. Termin na dostosowanie się do nowych zasad, nie powinien być krótszy niż 12 miesięcy od dnia wejścia w życie uchwały.

Regulacje dotyczące reklam nie będą miały zastosowania do upowszechnienia informacji trwale upamiętniającej osoby, instytucje lub wydarzenia, a także o charakterze religijnym, związanym z działalnością kościołów lub innych związków wyznaniowych, jeżeli tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe sytuowane są w granicach terenów użytkowanych jako miejsca kultu i działalności religijnej oraz cmentarzy.

Ustawa ustanawia wysokie kary administracyjne o charakterze pieniężnym, za naruszenie zasad sytuowania tablic i urządzeń reklamowych. Kara wynosić będzie 40-krotność części zmiennej opłaty za umieszczenie tablicy lub urządzenia reklamowego dziennie (maksymalny poziom części zmiennej opłaty wynosić będzie 0,20 zł za metr kwadratowy, co oznacza że kara wynosić może do 8 zł dziennie za metr kwadratowy reklamy).

Niestety, przepisy powyższe, jak się wydaje zostały napisane nieco niefortunnie. Skoro bowiem szyld ma informować o działalności prowadzonej na nieruchomości, na której ta tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe się znajdują, a brak jest zasady, iż działalność ta ma być działalnością podmiotu, do którego dany szyld należy, to spodziewać się można mnożenia podmiotów prowadzących na nieruchomości działalność, które niejako służyć będą innym podmiotom swym prawem do posiadania szyldu.

Wymagania dla reklam świetlnych w pasie drogowym

Zmianie uległa też regulacja dotycząca sytuowania reklam w pasie drogi publicznej.

Najważniejsza zmiana dotyczy ustalenia wymagań dla tablic emitujących światło, które nie są związane z ruchem drogowym, czyli głównie reklam świetlnych. W przypadku reklam umożliwiających bieżącą zmianę informacji wizualnej:
1) niedopuszczalne jest wyświetlanie ruchomych obrazów;
2) niedopuszczalne jest stosowanie efektów wizualnych i przerw pomiędzy kolejno wyświetlanymi informacjami;
3) minimalny czas prezentacji informacji wizualnej musi być dłuższy niż 10 sekund.

Reklamy tego typu będą musiały również spełniać wymogi określone w drodze rozporządzenia przez Ministra właściwego ds transportu. Rozporządzenie określać będzie maksymalną luminancję powierzchni informacji wizualnej umieszczonej na reklamie emitującej światło, w ciągu dnia i w ciągu nocy, w terenie zabudowy i poza terenem zabudowy, mając na względzie zachowanie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Nowa opłata od reklam

Ważną z punktu widzenia finansowego jest również zmiana ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która wprowadza nową opłatę – opłatę reklamową.

Wprowadzenie opłaty będzie uprawnieniem rady gminy, ale nie będzie obowiązkowe. Zobowiązanymi do uiszczenia opłaty będą:
1) właściciela nieruchomości lub obiektów budowlanych, z wyłączeniem nieruchomości gruntowych oddanych w użytkowanie wieczyste,
2) użytkownicy wieczyści nieruchomości gruntowych,
3) posiadacze samoistnych nieruchomości lub obiektów budowlanych,
4) w niektórych przypadkach – posiadacze nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Opłata reklamowa nie będzie pobierana, jeżeli tablice reklamowe lub urządzenia reklamowe:
– nie będą widoczne z przestrzeni dostępnych publicznie,
– stanowić będą szyld, jednak tylko ile będzie on zgodny z zasadami i warunkami sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń,
– będą realizacją obowiązku nałożonego przepisami prawa,
– będą służyć wyłącznie do upowszechniania informacji trwale upamiętniającej osoby, instytucje lub wydarzenia lub o charakterze religijnym, związanym z działalnością kościołów lub innych związków wyznaniowych, jeżeli tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe sytuowane są w granicach terenów użytkowanych jako miejsca kultu i działalności religijnej oraz cmentarzy.

Opłata składać się będzie z części stałej i zmiennej. Pierwsza będzie miała charakter ryczałtowy („za sztukę”), druga zaś będzie zależna od powierzchni reklamy. Maksymalny poziom części stałej to 2,50 zł, zaś opłaty zmiennej to 0,20 zł/m2.

Można zatem oczekiwać wzrostu kosztów reklamy w postaci tablic i urządzeń reklamowych, świadczonych przez podmioty profesjonalne.

Co dalej?

Skutki wprowadzenia nowych regulacji nie nastąpią natychmiast. Już sam okres potrzebny na uchwalenie przez rady gmin zasad dotyczących sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, a także roczny okres dostosowawczy sprawia, że potrwa to ok. 1,5-2 lata. Wiele też zależy od precyzji i poprawności uchwalanych przez rady gmin uchwał, co może być wątpliwe, sądząc po doświadczeniach związanych z planami miejscowymi. Istnieje również ryzyko obchodzenia ustawy, choćby przez mnożenie podmiotów działających w danej nieruchomości. Nie mniej jednak, jak się wydaje wprowadzenie obciążeń fiskalnych związanych z reklamami, a także przyznanie gminom władztwa w zakresie kształtowania przestrzeni publicznej od strony wizualnej, ocenić należy pozytywnie.

© 2015, Łukasz Gilewicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie za zgodą Autora, z podaniem źródła. Wszelkie informacje zawarte w artykułach nie stanowią porady prawnej, a jedynie pogląd autora. Kancelaria Radcy Prawnego Łukasz Gilewicz nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie. Udzielenie porady prawnej lub wydanie opinii prawnej wymaga zapoznania się z indywidualną sprawą. W celu uzyskania porady prawnej lub opinii prawnej, prosimy o kontakt z Kancelarią.

Łukasz Gilewicz
Sprawdź na