Spadek. Co robić gdy stajemy się spadkobiercami?

Miłośnikom kina, kojarzy się z dziedziczeniem wielkich lub mniejszych fortun, jednak często może sprowadzać się do popadnięcia w znaczące długi…

Spadek – jak zachować się, gdy otrzymujemy informację, że zostaliśmy powołani do dziedziczenia?

Sytuacja jest dość jasna, gdy spadkodawcą był ktoś nam bliski, gdy znamy stan majątkowy spadkodawcy i jesteśmy pewni, że nie miał istotnych zobowiązań.

Dużo większe ryzyko niesie za sobą spadkobranie po kimś, z kim nie utrzymywaliśmy bieżących kontaktów.

Warto wiedzieć, że aby zostać czyimś spadkobiercą, nie jest konieczne, byśmy zostali wskazani w testamencie. W przypadku gdy osoba zmarła nie sporządziła testamentu, spadkobiercami stają się jej najbliżsi z mocy ustawy.

Gdy nie ma testamentu, kolejność dziedziczenia reguluje ustawa

Kolejność dziedziczenia reguluje Kodeks Cywilny, wskazując, że:

– w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.

–  w braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.  Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku.  W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.

– w braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy; dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału spadku między zstępnych spadkodawcy. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.

– w braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.

– w braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

Powyższe zasady sprawiają, że zupełnie nieświadomie, można stać się spadkobiercą nawet dalekiego krewnego, z którym od dawna nie utrzymujemy kontaktów. Wobec faktu, iż w skład spadku wchodzi nie tylko mienie (aktywa, a więc to, co było własnością spadkodawcy), ale również długi, (pasywa), dziedziczenie staje się ryzykowne.

6 miesięcy Na decyzję co do spadku

Szczęśliwie, gdy dowiadujemy się o tym, że staliśmy się dziedzicami określonej osoby, mamy 6 miesięcy na decyzję co do przyjęcia spadku lub jego odrzucenia.

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Ostatnie prace legislacyjne dążą do tego, by brak oświadczenia oznaczał przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a zatem z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe do wartości aktywów wchodzących w skład spadku.

Zatem, w obecnym stanie prawnym, warto orientować się w sytuacji majątkowej krewnych, a w przypadku powzięcia informacji o spadkobraniu po osobie krewnej, paradoksalnie, w braku informacji o stanie majątkowym spadkodawcy, najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest odrzucenie spadku.

Co z dziećmi przy odrzuceniu spadku?

Warto przy tym wiedzieć, iż w przypadku gdy odrzucamy spadek i mamy małoletnie dzieci, niezbędne jest również odrzucenie spadku w imieniu dzieci, gdyż po odrzuceniu spadku przez rodziców, przechodzi on na dzieci. Odrzucenie zaś spadku w imieniu małoletnich dzieci wymaga zgody sądu. Zatem, wniosek o zgodę sądu na odrzucenie spadku złożyć należy niezwłocznie po odrzuceniu spadku przez rodziców.

© 2015, Łukasz Gilewicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie za zgodą Autora, z podaniem źródła. Wszelkie informacje zawarte w artykułach nie stanowią porady prawnej, a jedynie pogląd autora. Kancelaria Radcy Prawnego Łukasz Gilewicz nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie. Udzielenie porady prawnej lub wydanie opinii prawnej wymaga zapoznania się z indywidualną sprawą. W celu uzyskania porady prawnej lub opinii prawnej, prosimy o kontakt z Kancelarią.

Łukasz Gilewicz
Sprawdź na