Wynagrodzenie podwykonawcy lepiej chronione

Wynagrodzenie podwykonawcy robót budowlanych jest szczególnie chronione. Przepisy prawa wprowadzają kilka zasad, które powodują, że podwykonawcy może być łatwiej dochodzić swojego wynagrodzenia – pod warunkiem jednak że zadba odpowiednio o swoje interesy.

Umowa o podwykonawstwo – zawsze na piśmie

Przepisy kodeksu cywilnego zapewniają szczególne traktowanie podwykonawców w ramach procesów budowlanych. Z tego względu, przepisy kodeksu, w sposób szczególny regulują kwestie związane z podwykonawstwem.

W pierwszej kolejności, warto zauważyć, że umowa o podwykonawstwo dla swej ważności wymaga zachowania formy pisemnej. Jest to podstawowa kwestia dla skutecznego dochodzenia wynagrodzenia podwykonawcy. Niezachowanie tej formy nie wyłącza jednak zupełnie podwykonawcy możliwości uzyskania ekwiwalentu za wykonane roboty, z uwagi na to, iż w sytuacji, gdy do umowy pisemnej nie doszło, zazwyczaj otwarta może pozostawać droga do dochodzenia równowartości robót i wbudowanych materiałów na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Zapłacić może Inwestor

Przepisy przyznają szczególną ochronę wynagrodzenia podwykonawcy robót budowlanych. Zgodnie z przepisem art. 647 (1) kc, zawarcie umowy o podwykonawstwo, wymaga zgody inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy. Jednak zgodnie z dominującą linią orzeczniczą sądów, brak takiej zgody nie powoduje nieważności umowy, a jedynie eliminuje szczególną ochronę wynagrodzenia podwykonawcy.

Ta szczególna ochrona polega na solidarnej odpowiedzialności inwestora i generalnego wykonawcy za wynagrodzenie podwykonawcy. Oznacza to, iż w sytuacji jeśli podwykonawca nie otrzyma należnego mu wynagrodzenia od wykonawcy, może skutecznie dochodzić tego wynagrodzenia od inwestora. Warunkiem jest tu jednak opisana wyżej zgoda inwestora na zawarcie umowy.

Zgoda taka może nastąpić w sposób wyraźny lub dorozumiany, to znaczy każdym zachowaniem inwestora, które wyraża jego akceptację dla wykonywania robót przez podwykonawcę Zgoda dorozumiana wymaga jednak, aby inwestor znał zasadnicze warunki umowy wykonawcy z podwykonawcą, to znaczy zakres robót powierzonych do wykonania podwykonawcy oraz wynagrodzenie należne podwykonawcy.

Zamówienia publiczne – szansa na lepszą ochronę dla dostaw i usług

Jeśli chodzi o ochronę podwykonawcy robót budowlanych, ustawa prawo zamówień publicznych przewiduje podobne rozwiązania, jak kodeks cywilny.Dla umowy o podwykonawstwo robót budowlanych, wymagana jest akceptacja zamawiającego, która może mieć charakter milczący. Dodatkowo, wskazano na maksymalny termin do zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy, wynoszący 30 dni. Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, może wskazać na dodatkowe wymagania dotyczące umów z podwykonawcami.

Podobnie, jak w przypadku uregulowania kodeksu cywilnego, w razie akceptacji umowy z podwykonawcą, zamawiający może być zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy, z tym że w tym przypadku nie ma mowy o odpowiedzialności solidarnej, a o bezpośredniej zapłacie wynagrodzenia.

Jeszcze dalej idącą ochronę zapewnia ustawa prawo zamówień publicznych w odniesieniu do podwykonawców dostaw i usług (np. dostawców materiałów budowlanych, sprzętu, projektantów, usług okołobudowlanych – geodetów, nadzoru budowlanego itp), niebędących robotami budowlanymi. W tym przypadku, nie jest konieczna zgoda zamawiającego, a jedynie złożenie zamawiającemu poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii umowy z podwykonawcą. Jak się wydaje, fakt ten powinien mieć miejsce przed rozpoczęciem wykonywania dostaw lub usług. W takim przypadku, również następuje tzw. bezpośrednia zapłata wynagrodzenia na rzecz wykonawcy przez zamawiającego.

O co zadbać?

Powyższe zasady mają istotne znaczenie zarówno dla podwykonawców, jak i dla inwestorów. Dla tych pierwszych, mogą wpłynąć na możliwości zaspokojenia roszczeń o wynagrodzenie. Dla drugiej grupy podmiotów, mogą zwiększać ryzyko inwestycji, przez konieczność dwukrotnej zapłaty wynagrodzenia za tożsame roboty budowlane.

Jako podwykonawca, warto zatem zadbać aby:

  • umowa o podwykonawstwo każdorazowo zawarta była na piśmie, przed przystąpieniem do robót,
  • inwestor został powiadomiony o treści umowy (przy czym warto domagać się pisemnego potwierdzenia takiego zawiadomienia), oraz zaakceptował jej treść,
  • w razie wykonywania podwykonawstwa dostaw lub usług w ramach zamówienia publicznego – o doręczenie zamawiającemu potwierdzonej za zgodność z oryginałem kopii umowy.

Jako Inwestor, zamawiający, generalny wykonawca – warto zadbać o:

  • odpowiednie zapisy umów dotyczące podwykonawstwa,
  • zorganizowanie właściwych procedur dotyczących postępowania z podwykonawcami.

W obu przypadkach, niezależnie od skali inwestycji (dom jednorodzinny, inwestycje publiczne, obiekty usługowe, produkcyjne), warto zadbać o odpowiednią opiekę prawną inwestycji, w celu uniknięcia problemów związanych chociażby z nieuzyskaniem wynagrodzenia jako podwykonawca, czy też z koniecznością dwukrotnej wypłaty wynagrodzenia jako inwestor.

 

 

© 2016, Łukasz Gilewicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie za zgodą Autora, z podaniem źródła. Wszelkie informacje zawarte w artykułach nie stanowią porady prawnej, a jedynie pogląd autora. Kancelaria Radcy Prawnego Łukasz Gilewicz nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie. Udzielenie porady prawnej lub wydanie opinii prawnej wymaga zapoznania się z indywidualną sprawą. W celu uzyskania porady prawnej lub opinii prawnej, prosimy o kontakt z Kancelarią.

Łukasz Gilewicz
Sprawdź na