Czy jest możliwe otrzymanie zachowku w sytuacji, gdy w chwili śmierci spadkodawca (zmarły), nie miał już żadnego majątku? Pozornie pytanie to wydaje się absurdalne, od czego bowiem miałby ten zachowek być liczony? Jednak odpowiedź brzmi: TAK. Jest to możliwe, jeśli zmarły rozporządził przed śmiercią swym majątkiem w formie darowizn.
Czym jest zachowek?
Zachowek jest wyrazem zasady, że nie można rozporządzić swym majątkiem na wypadek śmierci w taki sposób, że osoby najbliższe zmarłego zostaną całkowicie pozbawione praw do spadku (choć są od tej zasady pewne wyjątki). Jeśli spadkodawca przekaże cały swój majątek tylko wybranym najbliższym,ci osobom innym, niż najbliżsi, ci ostatni będą mogli domagać się od spadkobiercy odpowiedniego udziału w spadku w formie zapłaty określonej sumy pieniędzy.
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, zstępnym (a więc dzieciom, wnukom itd), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się:
- dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który przypadłby danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym – jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni,
- połowa udziału spadkowego – w innych wypadkach.
Zachowek nie należy się jednak, jeśli spadkodawca podarował uprawnionemu do zachowku za życia przedmioty majątkowe o wartości przynajmniej takiej, jak należny zachowek.
Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Co do zasady, zachowek należy się od spadkobiercy. Może jednak powstać sytuacja, w której w spadku właściwie majątku już nie będzie, gdyż spadkobierca podarował ten majątek (np. mieszkanie, samochód, gospodarstwo rolne) określonej osobie lub osobom. Niekiedy jest to efektem celowego działania części członków rodziny i spadkodawcy, mające na celu określony sposób rozporządzenia majątkiem spadkodawcy, a także pozbawienie praw do tego majątku innych potencjalnych spadkobierców.
Zachowek od darowizny
Przedawnienie roszczenia do obdarowanego
W przypadku, jeśli zobowiązanym do zachowku jest właśnie obdarowany, pamiętać należy o innych, niż w pozostałych przypadkach zachowku, uregulowaniach dot. przedawnienia roszczeń. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, roszczenie o zachowek kierowane do obdarowanego, przedawnia się po 5 latach od dnia śmierci spadkodawcy, a nie od otwarcia testamentu jak w innych przypadkach.
Jak dochodzić zachowku?
Roszczenie o zachowek stosunkowo rzadko zaspokajane są dobrowolnie, bez przeprowadzenia postępowania sądowego. Zwykle, konieczne jest wytoczenie powództwa, które nie należy do prostych, ze względu na szereg zarzutów, którymi bronić się może osoba zobowiązana do zachowku. Dlatego, w tego rodzaju sprawie, warto skorzystać z pomocy radcy prawnego.
© 2016, Łukasz Gilewicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie za zgodą Autora, z podaniem źródła. Wszelkie informacje zawarte w artykułach nie stanowią porady prawnej, a jedynie pogląd autora. Kancelaria Radcy Prawnego Łukasz Gilewicz nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie. Udzielenie porady prawnej lub wydanie opinii prawnej wymaga zapoznania się z indywidualną sprawą. W celu uzyskania porady prawnej lub opinii prawnej, prosimy o kontakt z Kancelarią.
- Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych – nowy obowiązek dla spółek! - 14/10/2019
- Niechciany spadek a ciąża - 03/10/2019
- Spłaciłeś kredyt przed czasem? Należy ci się zwrot kosztów! - 17/09/2019