W środę 15 listopada 2023 r. weszły w życie nowe przepisy spadkowe. Celem znowelizowanych przepisów jest większa ochrona spadkobierców, zwłaszcza osób małoletnich oraz przyspieszenie postępowań spadkowych. Oto najważniejsze zmiany.

Zaostrzenie przepisów dla niegodnych dziedziczenia.

Nowelizacja przepisów spadkowych wprowadziła nowe przesłanki niegodności dziedziczenia.

Do 15 listopada 2023 r. spadkobierca mógł zostać uznany za niegodnego dziedziczenia (a więc zostać wyłączony z dziedziczenia), jeżeli:

– dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;

– podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;

– umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.

Po zmianach, niegodnymi dziedziczenia będą również osoby, które:

– uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową;

– uporczywie uchylały się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

Co istotne, na te dwie nowe przesłanki nie będzie można jednak powoływać się, jeśli spadkodawca zmarł przed 15 listopada 2023 r.

Krótsza kolejka do spadku

Zmiany przepisów prawa spadkowego dotykają także tak zwanej trzeciej grupy spadkowej. Zgodnie z nowymi przepisami, krąg osób uprawnionych do dziedziczenia zostanie w tej grupie ograniczony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych. W przypadku braku dziadków, ich dzieci i wnuków, sąd nie będzie poszukiwał dalszych spadkobierców. Cały spadek przejdzie na rzecz gminy, w której spadkodawca mieszkał przed śmiercią. Taka zmiana skróci czas trwania procedur i zmniejszy konieczność szukania dalszych osób uprawnionych do dziedziczenia.

Nowelizacja zatem wyłącza od dziedziczenia dalszych zstępnych dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia.

Niechciany spadek

Odrzucenie spadku po nieznanym wujku to dla wielu spadkobierców sprawa zawiła wręcz uciążliwa, zwłaszcza gdy do spadku „dochodzą” osoby małoletnie. Do tej pory rodzicie musieli uzyskać zgodę sądu opiekuńczego przed złożeniem oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka. Od 15 listopada 2023 roku procedura ta stała się prostsza. Teraz wystarczy, że rodzic złoży oświadczenie przed notariuszem lub w sądzie, bez konieczności wcześniejszej zgody sądu opiekuńczego. Jednakże, taka możliwość istnieje pod warunkiem, że dziecko zostało powołane do spadku na skutek wcześniejszego odrzucenia spadku przez innego rodzica, a drugi rodzic wyrazi zgodę na dokonanie tej czynności.

Nowe zasady obejmują także spadki, które były otwarte przed datą wprowadzenia zmian, pod warunkiem, że termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie upłynął przed 15 listopada 2023 roku.

Nowelizacja prawa spadkowego nie zmienia terminu na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, który nadal wynosi 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o swoim powołaniu. Niemniej jednak, rozstrzyga spór istniejący zarówno w judykaturze, jak i doktrynie odnośnie do zachowania tego terminu. Od teraz, aby zachować powyższy termin, wystarczy złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Dodatkowo, jeśli złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku będzie wymagało zgody sądu, bieg terminu do złożenia oświadczenia zostanie zawieszony na czas trwania postępowania sądowego w tej sprawie.

Jeżeli termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku albo o uchyleniu się od skutków prawnych tego oświadczenia nie upłynął przed dniem 15 .11.2023 roku zastosowanie będą miały już nowe przepisy.

Dziękuję, że przeczytałeś ten artykuł. Jeśli uznałeś go za przydatny, polub naszą stronę na fb. W ten sposób więcej przydatnych informacji będziesz miał pod ręką, a innym pomożesz dotrzeć do naszych treści.

© 2023 – 2024, Adam Zieliński. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie za zgodą Autora, z podaniem źródła. Wszelkie informacje zawarte w artykułach nie stanowią porady prawnej, a jedynie pogląd autora. Kancelaria Radcy Prawnego Łukasz Gilewicz nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie. Udzielenie porady prawnej lub wydanie opinii prawnej wymaga zapoznania się z indywidualną sprawą. W celu uzyskania porady prawnej lub opinii prawnej, prosimy o kontakt z Kancelarią.